Erişim Engelinin Kapsamı
29 Mayıs 2025 tarihinde YouTube, Türkiye’nin önde gelen protest müzik topluluklarından Grup Yorum’a ait içeriklere yönelik geniş çaplı bir erişim engeli uyguladı. Bu karar doğrultusunda Grup Yorum’un şarkı ve konser videolarından oluşan en az 454 video Türkiye’de izlemeye kapatıldı. Engellenen içerikler, 2006-2024 yılları arasında YouTube’da 56 farklı kanal üzerinden yüklenmiş ve toplamda 205 milyonun üzerinde kez izlenmişti. Erişim engeli kapsamında Grup Yorum’un “halkların sesiyiz” ve “grup yorum tv” isimli kendi YouTube kanalları da tamamen kapatıldı. Ayrıca grubun eserlerini yayınlayan Kalan Müzik gibi resmi hesaplar ile bireysel kullanıcıların paylaştığı yüzlerce video da artık Türkiye’den erişilemez durumda.
Yasal Dayanak ve Gerekçeler
İfade Özgürlüğü Derneği (İFÖD) tarafından aktarılan bilgiye göre bu toplu engelleme kararı, 5651 sayılı Kanun’un 8/A maddesi uyarınca alındı. Yetkililer, videoların erişime kapatılma gerekçesi olarak “millî güvenlik ve kamu düzeninin korunması” ilkesini gösterdi. Söz konusu yasal düzenleme, Türkiye’de idari makamların millî güvenlik, kamu düzeni veya suç işlenmesinin önlenmesi gibi durumlarda, mahkeme kararı beklemeksizin internet içeriklerini hızla engelleyebilmesine imkân tanımaktadır. Bu çerçevede Grup Yorum şarkıları ve videoları da resmi mercilerin talebi üzerine hukuki dayanak olarak bu madde gerekçe gösterilerek yasaklanmıştır.
YouTube ve Diğer Platformların Tutumu
YouTube, gelen resmi talebe uyarak Grup Yorum videolarını Türkiye’de erişime kapattı. Platformda bu videoları açmaya çalışan kullanıcılar, “Bu içerik, hükümet tarafından yapılan yasal bir şikayet nedeniyle bu ülkenin alan adında kullanılmıyor” şeklinde bir uyarıyla karşılaşıyor. Bu bildirim, içeriğin hükümetin yasal talebi üzerine Türkiye’de kullanılamaz hale getirildiğini açıkça gösteriyor. YouTube aldığı bu kararı coğrafi engelleme yöntemiyle uyguladı; yani videolar Türkiye’den görünmez kılınırken dünya genelinde platformdan tamamen kaldırılmış değiller. Öte yandan Grup Yorum’a ait eserler, YouTube Music ve Spotify gibi çevrimiçi müzik servislerinde hâlâ erişilebilir durumda bulunuyor. Yani sadece YouTube üzerindeki video içerikleri hedef alınırken, müzik akış platformlarında grubun şarkılarını dinlemek mümkün olmaya devam ediyor.
Tepkiler ve Kamuoyu
Bu sansür niteliğindeki erişim engeli kararı ilk olarak İfade Özgürlüğü Derneği’nin EngelliWeb projesi tarafından duyuruldu. Konuya ilişkin açıklama yapan siber hukuk uzmanı ve dijital haklar savunucusu Prof. Yaman Akdeniz, YouTube’un hükümet talebiyle içerikleri engellemesine sert tepki gösterdi. Akdeniz, “Milyonlarca kez izlenen Grup Yorum videolarının Türkiye’den görünmez kılınması, YouTube’un sansür mekanizmasının bir parçası haline geldiğini gösteriyor. Ticari çıkarlar için özgürlükler feda ediliyor” diyerek kararı eleştirdi. Bu sözlerle YouTube’un, Türkiye’deki varlığını ve ticari çıkarlarını korumak uğruna ifade özgürlüğünden taviz verdiğine dikkat çekti.
Erişim engeli kararı, kamuoyunda da geniş yankı buldu. Birçok medya kuruluşu haberi gündeme taşıyarak durumu sansür olarak nitelendirdi. Sosyal medyada çok sayıda kullanıcı, Grup Yorum şarkılarının yasaklanmasına tepki gösterdi. Bazı kullanıcılar, engellemenin kapsamının genişliğine dikkat çekerek kendi yükledikleri Grup Yorum videolarının da YouTube’dan kaldırıldığını ifade etti. Örneğin bir YouTube kanal sahibi, hesabındaki 22 adet Grup Yorum videosundan 18’inin tek seferde engellendiğini; üstelik engellenen videolar arasında haber klipleri, konser kayıtları ve belgesel görüntülerinin de bulunduğunu belirtti. Kimi dinleyiciler ise yasağı alaya alarak “VPN ile Grup Yorum dinlemenin de keyfi bambaşka” şeklinde paylaşımlar yaptı, yani sanal özel ağ kullanarak grubun içeriklerine ulaşabileceklerini esprili biçimde dile getirdi.
Grup Yorum’un Geçmişi ve Önceki Baskılar
Grup Yorum, 1985 yılında kurulmuş ve politik içerikli protest müziğiyle tanınan bir grup olarak, uzun yıllardır Türkiye’de çeşitli baskılarla karşılaşıyor. Grup hakkında bugüne dek 400’den fazla dava açıldığı biliniyor. Özellikle 2010’lu yıllardan itibaren konser yasakları, albüm toplatmaları ve üyelerinin tutuklanması gibi müdahalelerle sık sık gündeme gelen Grup Yorum, devlet yetkilileri tarafından zaman zaman yasa dışı örgüt propagandası yapmakla suçlandı. 2020 yılında iki Grup Yorum üyesinin, uygulanan konser yasaklarını protesto etmek amacıyla girdikleri açlık grevlerinde hayatlarını kaybetmeleri dünya çapında ses getirdi. Tüm bu yaşananlar, Grup Yorum’u Türkiye’de ifade özgürlüğü mücadelesinin simge isimlerinden biri haline getirdi. Son olarak YouTube’daki içeriklerin engellenmesi de bu baskıların dijital alandaki bir uzantısı olarak görülüyor.
