Evrensel 30 Yaşında: Emek Evrenseldir
7 Haziran 1995’te “İşte Türkiye gerçeği” manşetiyle yayın hayatına başlayan Evrensel, “Emek Evrenseldir” şiarıyla işçi sınıfının sesi oldu 30 yıllık mücadele dolu serüveninde gazete, işçi mektuplarından kadın emekçilerin direnişlerine kadar gerçekleri duyurmaktan hiç geri adım atmadı.
İzlemek için tıklayın.
Emek Evrenseldir’le Yola Çıkan Gazete
Evrensel, Celal Başlangıç’ın genel yayın yönetmenliğinde 7 Haziran 1995’te “İşte Türkiye Gerçeği” manşetiyle yayın hayatına başladı. Yayınlandığı günden beri “Emek Evrenseldir” sloganını ilke edinen gazete, kendini “işçi sınıfının sömürüsüz, sınıfsız bir toplum, sosyalizm davasının bir aracı” olarak tanımladı. Bu temel ilkelerle çıkan Evrensel, yıllar içinde emekçilerin gündemini belirleyen sorunları kararlı bir dille ele aldı.
İşçilerin Mektuplarına Açık Ses
Evrensel’in en ayırt edici yanı, işçi ve emekçi okurlarının yüreğinden kopan her tür mektuba sayfalarında yer vermesi oldu. Yayın politikası gereği ülkenin dört bir yanından işçiler, emekçiler sorunlarını gazete aracılığıyla dile getiriyor. Gazete buna sadece bir “okur mektubu” olmaktan öte, emekçilerin haber ve makale biçimindeki söz hakkı diyerek yaklaşıyor. Genel Yayın Yönetmeni Hakkı Özdal’ın ifadesiyle, okurlardan gelen mektuplar “klasik anlamda okur mektupları değildir. Gazetemizin kurucu nitelikte unsurları olan haber ve makalelerdir”. Evrensel, bu sayede Türkiye’nin dört bir yanındaki emekçiler arasında dayanışma ve örgütlenme köprüleri kurdu; gazeteyi sadece haberleşme değil, aynı zamanda örgütlenmenin de aracı saydı.
Konveyör Fabrikası’nda Susuz Mücadele
Mayıs ayında İstanbul Tuzla Serbest Bölgesi’ndeki Konveyör fabrikasından gelen bir işçi mektubu bunun çarpıcı bir örneğiydi. Mektubu gönderen kadın işçi, “fabrikamızda 4 gündür sular kesik… Bizlere sadece ‘su arızası’ gerekçe gösterilerek çıkışa doğru 15’er dakika su veriliyor. Su olmadığı için saatlerce tuvalette elimizi, yüzümüzü yıkamaya gidemiyoruz” yazarak zor koşulları anlatıyordu. Evrensel, bu dramı yüksek sesle duyurmayı görev bildi ve mektubu yayımladı.
İzlemek için tıklayın.
Haberin ardından fabrika yönetimi öfkeyle işçilere “avukatlarla” gözdağı vermeye çalıştı; “mektubu yazanı bulur, paraya boğarız” tehdidinde bulundu. Ancak patronun baskısına boyun eğmeyen işçi, tehdit altındaki mektubuna bugün yayımlanan ikinci yazıyla yanıt verdi. Evrensel de bu yanıtı işçilerin ortak sesi sayıp aynen yayımladı. Bu süreçte, patron tehdidine rağmen emekçilerin kararlılıkla hak arayışını sürdürdüğünü bir kez daha gösterdi.
Gönüllülerle Sürdürülen Bağımsızlık
Evrensel’in 30. yılına ilişkin yazısında Özdal, gazetenin maddi sıkıntılarını açıkça vurguluyor: “İlan gelirimiz yok, teşviğimiz, ballı kredilerimiz yok. Abonelerimiz, gönüllülerimiz, yazar-okurlarımız var”. Yani Evrensel’i ayakta tutan gerçek güç, resmi destek değil, okur aboneler ve gönüllü yazar-dost dayanışmasıdır. Özdal’ın sözleriyle, her okuru bir yazar, her yazarı bir okur olan kolektif bir kuruluş olduklarını kanıtlayan bu tablo, bağımsız bir medya için özlenen modelin somut karşılığıdır.
Baskılar Altında Dimdik Durmak
Kuşatma altındaki bir gazete olarak Evrensel, kuruluşundan bu yana sayısız siyasi ve hukuki saldırıya maruz kaldı. Örneğin 1999–2000 yıllarında “Barış talebine idam” manşeti gerekçesiyle önce mahkemelerce durduruldu, ardından “Yeni Evrensel” adıyla yeniden yayına başladı. Çok sayıda toplatma cezasına rağmen yılmayan gazete, bugün hâlâ benzer baskıları püskürtüyor. Gazetenin muhabiri Metin Göktepe’nin polis tarafından öldürülmesi gibi acı olaylara rağmen, ilkelerinden ödün vermeden yayın hayatını sürdürmeye devam ediyor.
Evrensel Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Hakkı Özdal, Evrensel’i “siyasi, hukuki ve mali kuşatma altında” bir gazete olarak tanımlıyor. Buna rağmen, resmi ilan ambargosu ve yasal engeller dışında Evrensel’in direnci, okurunun yazarıyla kurduğu gönüllü ortaklığın gücü sayesinde her engeli aşıyor.
Evrensel, 30 yılında emekçilerden aldığı güçle yarınlara umutla bakıyor. “Emek Evrenseldir” şiarıyla yola çıkan gazete, okurlarının ve yazarlarının omuz omuza omuza verdiği mücadeleyi sayfalarına taşıyarak dün olduğu gibi bugün de sınıfının yanında olmayı sürdürüyor.
Evrensel Gazetesi, “algoritmalar için değil, okurlar için gazetecilik” şiarıyla yayınını sürdürmeye devam ediyor
